DONGENG LEGENDA LURAH JAYADI

Dina kira-kira taun 1890an, aya hiji lelewek  anu kaayaannana masih keneh mangrupa leuweung. Lelewek  eta ngaranna Curugtelu. Ceunah mah ngaran Curugtelu dijieun ku urang Jawa tengah anu kungsi nyicingan lelewek eta. Ieu  jalma mere ngaran Curugtelu luyu jeung kaayaan tilu curug di wahangan Cipalu. Mun ditempo ti pasir anu pangluhurna bakal katempo tilu curug jero anu endah kacida. Ti saprak harita katelah, lelewek eta ngaranna Curugtelu.

Jaman harita, anu nyicingan lembur curugtelu masih keneh can loba. Malah mah imah anu aya masih keneh cul-cel, dina harti encan loba. Aya hiji jalma anu katelahna Lurah Jayadi, manehna mangrupa jalma anu kawilang dipikaserab ku jalma sejen, kulantaran tindak-tandukna hade ka sasama, pamikirna asok merhatikeun pikeun kamajuan balarea.

Dina waktu harita, pangwangunan oge masih keneh katinggaleun ti wewengkon sejenna. Salah sahijina dina widang pertanian, masih keneh hese ku cai, kulantaran sumber caina nganelkeun tina cai nyusu, sedengkeun cai nyusu mah aya, saupama turun hujan jeung loba tatangkalan.

Dina hiji waktu  Lurah Jayadi mikir, kumaha carana pikeun ngalancarkeun cai kana sawah, balong, jeung lian-lianna deui. Dasar jalma anu rada hade pamikir, bray wae aya ideu anu hade, nyaeta arek nyieun susukan anu caina ti wahangan Cipalu. Ngan dina jero hatena ngagerentas”Ke..ke..ke! Aing ngagunakeun naon yeuh keur ngagali taneuhna?” kitu ceunah. Ngan waktu harita manehna mikir bari leumpang nuju ka hiji tempat anu teu pati jauh ti imahna. Barang anjog ka sisi wahangan anu aya curug, maneha turun, tuluy asup ka jero guha leutik. Eta curug teh disebutna Curug centil, meureunan ngaran eta teh luyu jeung kaayaan batuleutik  anu nyelap diantara dua batu gede. Teuing naon anu dilakukeun di jero guha, ngan teu lila manehna kaluar deui bari leumpang nuju ka jero leuweung.

Saanjogna ka jero leuweung, manehna ngalugas bedog pikeun  mates tangkal anu ngaranna Bingbin anu ukurannana sagede pigeulangan leungeun. Sanggeus beres, tuluy ngagedig deui nuju wahangan Cipalu. Satepina ka sisi wahangan, manehna kunyam-kunyem babacaan, teuing naon anu dibacana, nu katangen leungeunna ngaheumbatkeun tangkal Bingbin kana batu anu aya di dinya. Geduk! brah beulah, Geduk! brah beulah, kitu jeung kitu nepi ka poe harita mah meunang 2 meter mah.

Poe isukna, Lurah Jayadi nuluykeun pagawean pikeun ngawujudkeun susukan tea. Geduk deui manehna ngagali taneuh jeung batu ngagunakeun pakakas tangkal Bingbin bari teu loba omong,  Ikhlas pisan baranggawena. Dina pikirna, masing kudu ngorbankeun jiwa, moal munur sasiku ngejat satunjang beas pikeun ngawujudkeun cita-citana nyaeta nyieun susukan pikeun nyumponan kabutuh jalma-jalma anu aya di lelewek Curugtelu, Cimasri, jeung Cibalieur.

Kira-kira meakeun waktu sataun, ngawujud we susukan atawa irigasi pikeun kamanfaatan tatanenna masyarakat sabudeureun. Loba sawah, balong jeung anu lianna anu ngagunakeun susukan beunang nyieun Lurah Jayadi pikeun kamakmuran rahayat anu aya di sabudeureunnana.

Tah, sakitu sajarah ngawujudna hiji susukan anu aya di kp. Curugtelu, nepi kaayeuna pisan karasa manfaatna ku masyarakat anu hirup di wewengkon eta. Sababaraha lelewek mah tepi ku ngalirna cai meunang nyieun Lurah Jayadi, kayaning Kp. Cimasri, Cibalieur, katut lembur sejenna.

Pikeun masyarakat anu heunteu poho kana sajarah ma,  asok rajeun datang ka tempat anu aya Tugu ciri dijieunna Susukan. Tugu ieu ayana di Kp. Pencut, kaayaan ukurannana mah leutik, tapi bisa dijadikeun bukti pikeun mere sumanget ka masyarakat ngawujudkeun hiji hal gede anu manfaat pikeun balarea.

Karya : Dadang Suparman, S. Pd.

Relawan Pustaka Culamega/ Guru SDN Curugtelu